Voor hun ogen veranderde hij van gedaante, zijn kleren gingen helder wit glanzen zo wit als geen enkele wolwasser op aarde voor elkaar zou kunnen krijgen. Toen verscheen Elia aan hen, samen met Mozes en ze spraken met Jezus.

TRANSFIGURATIE

Wie is Jezus in onze ogen? Een verblindende verschijning? Wat maakt dat er mensen zijn, die hem als verlosser zien? Verlosser waarvan en hoe dan?

Hij heeft - zo belijdt de kerk - de dood overwonnen. De dood boezemt ons angst in. Doodsangst is ook bij ons nog steeds spreekwoordelijk: we kunnen doodsbang zijn. Kan het zo zijn dat Jezus ons heeft bevrijd van deze angst? Is het mogelijk om zo in het leven te staan, dat er geen angst meer bestaat voor de dood?

Angst kan steeds zomaar de kop opsteken in het leven van een mens: angst voor ontheemding, angst voor verloochening, angst voor eenzaamheid, angst voor aftakeling en lijden, angst voor leegte en zinloosheid; en ook angst voor de dood: het er niet meer zijn.

Op de ikoon zien we Jezus: met Mozes en Elia. Ook zij kenden hun angstige momenten: met hen is Jezus in gesprek - zegt het evangelie. Maar de ikoon toont iets anders: Elia en Mozes zien de verheerlijkte Christus en kunnen het licht verdragen - in tegenstelling de drie leerlingen. Er is dan ook een grote afstand - een woeste leegte - tussen de drie daar boven op de toppen van het gebergte in het licht en de drie daar beneden, die gestruikeld en diep gevallen zijn.

Op de ikoon zien we Christus afgebeeld op de top van de wereldberg waar hemel en aarde elkaar raken; daar zijn ook Elia en Mozes: ze lijken te zweven en niet langer gehinderd te worden door de zwaartekracht. Ze zijn verlost van de materie en bestaan voort als gedachten van God. De ene representeert de strijd tegen ongeloof en afgoden; de ander het medium van de tien aanwijzingen: vijf betreffende verticale dimensies en vijf over horizontale dimensies waar de levenden in verbonden zijn.
De weg naar boven is moeizaam. Het bestijgen van de levensberg vereist moed en prudentie. Stijgen, het leven verheffen en streven naar verlichting is een kunst. De angst om voortijdig te sterven kan alleen worden overwonnen door vertrouwen: vertrouwen in gidsen, die ons zijn voorgegaan. Maar hoe komt een mens aan dit vertrouwen?

Er zijn in ons bestaan momenten en waarop alles wat wij zijn zich verdicht: ogenblikken waarop het erop aan komt: of we vaste grond onder onze voeten voelen; of we trouw zijn aan hoe en wie we hadden willen zijn; of we geloof- en menswaardig zijn.

De transfiguratie voltrekt zich boven op het gebergte: waar de verticale en de horizontale dimensies bij elkaar komen. Daar wordt zichtbaar wie wij zijn in het goddelijke licht.

Doorgaans wordt ons ware wezen alleen gezien door anderen: vaak pas achteraf: geen mens wordt bij leven al heilig. Vandaar ook dat op ikonen nooit levenden te zien zijn!