IKONEN
In de Oosters Ortodoxe kerken ziet men ikonen als een verwijzing naar wat niet in mensenwoorden is te vatten. Het woord 'ikoon' is afgeleid van het Griekse woord voor 'beeld', 'beeltenis', 'gelijkenis'. In het eerste bijbelboek wordt verhaald dat in den beginne God de hemel en de aarde schiep en vervolgens de mens naar zijn gelijkenis. De mens is het evenbeeld van God. Je kunt dit natuurlijk betrekken op het uiterlijk. Maar veel wezenlijker is, dat ook de mens deel heeft aan het mysterie van de verborgenheid: dat het goddelijke mysterie ook in de mens verborgen aanwezig is.

De Joodse filosoof Levinas benadrukt in zijn hele werk het belang van de ogen van de ander die ons aanzien. Het zijn die ogen die ons doen leven; die ons doen beseffen dat we niet alleen zijn. We leven in relatie met de werkelijkheid om ons heen. Die ziet ons aan en stelt ons voor de vraag waartoe wij er zijn. De bijbel leert: "Om God te eren en lief te hebben met al onze vermogens en de naaste als onszelf". Daartoe is het nodig om open te staan voor mystieke ervaringen en niet blind te zijn voor de wonderlijke nabijheid van de Verborgene. Dergelijke ervaringen zijn het die de mens ertoe brengen om de liturgie te voltrekken. In deze geest schreef ooit Abel Herzberg, in 'Brieven aan mijn kleinzoon':

                           'Zoals er mensen zijn die zingen, niet omdat zij dit willen,
                           maar omdat er een stem in hen oprijst, zo zijn er ook mensen
                           die geloven, niet uit angst en niet uit hoop op beloning,
                           maar omdat zij krachtens hun wezen niet anders kunnen'.

Daarmee suggereert hij dat God ons zelfs tot onze eigen verwondering spontaan kan inspireren tot een lofzang. De Oosters Orthodoxe kerk leert dat in de verschijning van een mens altijd iets van een theofanie plaatsvindt. Zo beschouwd is elk mens een ikoon van God. Maar om dit zo te zien valt ons dikwijls moeilijk. Dat lukt waarschijnlijk nog het beste als we 'heiligen' ontmoeten - vrouwen en mannen die voorbeeldig leefden. Ikonen zijn dan ook beeltenissen van zulke heiligen, die ons aankijken. Alle nadruk valt doorgaans op het gelaat. De ikoon van Jezus Christus, die volgens de evangelist ooit gezegd zou hebben: "Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien", is de meest aansprekende. Maar ook andere ikonen lenen zich voor meditatie en gebed. In de hieronder vermelde pagina's vindt u meditaties rond het mysterie van de verborgen nabijheid, aan de hand van ikonen.



Reactie? Zend een E-mail

Meer weten over deze website?
Ga terug naar de TITELPAGINA
of naar de INHOUD


© "KERKWINKEL ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ" 2013